
همايش علمى - پژوهشى
مبانى نظرى و روان سنجى مقياسهاى دينى
مقياس هايى كه به سنجش سطوح ديندارى و نگرش افراد به دين به طور عام و يا در حيطههاى خاصى مانند تأثيرات روانى - عاطفى امورى همچون نماز، روزه، حج، زيارت، صلح رحم، توكل، ايمان، صبر و ... مىپردازند، روز به روز در حال افزايش است. بررسى و تبيين مبانى نظرى، اعتبار و روايى و نيز هنجاريابى اين مقايسها؛ هم انديشى و تعامل انديشمندان حوزه و دانشگاه را مىطلبد. بر اساس درك اين ضرورت، پژوهشكده حوزه و دانشگاه، دانشكده روانشناسى و علوم تربيتى و مؤسسه روانشناسى و علوم تربيتى دانشگاه تهران، سلسله نشستهاى مشتركى را تدارك ديدهاند.
عناوين پيشنهادى مقالات اين نشستها، كه اولين همايش آن در پاييز 1382 برگزار مىشود، عبارتند از:
مبانى دين شناختى
- بررسى مفهوم شناختى دين و ديندارى
- ابعاد فردى و اجتماعى دين
- عناصر و مؤلفههاى ديندارى (مراتب و نمودهاى مذهبى بودن)
- رابطه دين و معنويت
بررسى نظريهها و ديدگاهها
- روان شناسان (ويليام جيمز، يونگ، آلپورت و ...)
- انديشمندان مسلمان و ساير اديان (غزالى، فيض كاشانى، علامه طباطبايى و ...)
مبانى روش شناختى و روان سنجى
- بررسى و ارزيابى روشهاى مناسب در مطالعات ديندارى به ويژه رويكردهاى نوين در پژوهشهاى كيفى
- بررسى چگونگى مراحل و فرايند ساخت ابزارهاى مناسب براى پژوهشهاى ميدانى ناظر به متغيرهاى دينى
- تعيين ضوابط و ملاكها، اعتبار )Reliability(و روايى )Validity(
- بررسى و ارزيابى طرحهاى پژوهشى در مطالعات ديندارى
- بررسى شيوههاى اجرا و هنجاريابى آزمونها و مقياسهاى مذهبى
محدوديتها و موانع
- دشوارى كمى سازى مقولات كيفى (اندازهگيرى، تفاوت درجه و اهميت عناصر و ...)
- مشكلات اختصاصى آزمونهاى مذهبى (قدسى بودن دين، ابعاد دور از دسترس مذهب مانند اخلاص، نيت، همكارى آزمودنى در اجراى پرسشنامههاى دينى و ...)
مهلت ارسال مقالات: چكيده يا طرح كلى 30 ارديبهشت 82 و اصل مقاله 30 خرداد 82
آدرس دبيرخانه تهران: بزرگراه جلال آل احمد - مقابل كوى نصر - خيابان نسيم - دانشكده رواشناسى و علوم تربيتى
E-mail : edu_ins @ ut.ac.ir
دبيرخانه قم: ابتداى بلوار امين، روبروى اداره راهنمايى، پژوهشكده حوزه و دانشگاه، تلفن: 5-2936043 دورنگار: 2936042.
دفتر مؤسسه روانشناسى و علوم تربيتى / صندوق پستى 6557/14155 - تلفن: 8275697
صندوق پستى: 3151-37185
همايش حديث انتظار با حضور اساتيد برجسته حوزه و دانشگاه
دانشگاه علوم پزشكى بابل 21 ارديبهشت 82
با موضوعات:
1- ابعاد و ويژگىهاى حكومت حضرت ولى عصر (عج)
2- جهانى شدن و حكومت جهانى حضرت مهدى (عج)
3- انتظار و اصلاحات فردى و اجتماعى
4- آثار اخلاقى تربيتى انتظار
5- ويژگىهاى شخصيتى و مديريتى حضرت ولى عصر (عج)
6- ويژگىهاى ياران و منتظران حضرت ولى عصر (عج)
7- مهدويت در اديان مختلف
8- فلسفه غبيبت و دو مرحله بودن غيبت حضرت مهدى (عج)
9- عمر طولانى حضرت حجت از نگاه علم و دين
10- فايده و نقش حضور حضرت ولى عصر (عج) در عصر غيبت
11- چگونگى پيروزى و غلبه حضرت قائم (عج) در آغاز ظهور
آخرين مهلت ارسال آثار 5/2/82
ادبى و يا تحقيقى بودن آثار ارسالى اختيارى مىباشد.
مقالات حداقل در 4 صفحه و حداكثر در 10 صفحه A4ارسال شود.
به رسم يادبود به نفرات برتر هدايايى تقديم مىگردد.
دبيرخانه همايش:
بابل - خيابان گنج افروز - دانشكده علوم پزشكى و خدمات بهداشتى درمانى بابل - دفتر نهاد مقام معظم رهبرى
كانون امام زمان نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى
سلسله همايشهاى بررسى پيشينه ايرانشناسى و دستاوردهاى آن تا امروز
منبع: بنياد ايرانشناسى
نظر به اين كه آگاهى از پژوهشهاى انجام يافته در قلمرو ايرانشناسى و نيز ارزيابى و نقد عالمانه آنها پايه استوارى براى ادامه مطالعات و تحقيقات ايرانى و نوآورىهاى ايرانشناسى است، بنياد ايرانشناسى برگزارى سلسله همايشهايى را با عنوان: «بررسى پيشينه مطالعات ايرانشناسى و دستاوردهاى حاصل از آنها تا زمان حاضر» در دستور كار خود براى سالهاى 1382 و 1383 قرار داده است. اين همايشها در شش حوزه جداگانه، پيشينه و دستاوردها و وضع كنونى مطالعات ايرانشناسى را در پنج زمينه و در هر يك از شانزده قلمرو، به شرح زير، مورد بحث و بررسى قرار مىدهند:
حوزههاى ايران و ساير كشورها
1- حوزه ايران و كشورهاى شبه قاره.
2- حوزه ايران و كشورهاى آسياى مركزى، افغانستان، قفقاز، تركيه، روسيه، اروپاى شرقى.
4- حوزه ايران و كشورهاى خاور دور (از جمله و به ويژه چين، ژاپن، مالزى، اندونزى) و اقيانوسيه.
5- حوزه ايران و كشورهاى كانادا و آمريكا: آمريكاى شمالى و مركزى و جنوبى.
پيشينه، دستاوردها و وضع كنونى مطالعات در زمينه:
- مكتبها و مهمترين موضوعات و قلمروهاى پژوهش در گذشته و حال و تأثير آنها در تحقيقات حوزههاى ديگر.
- معرفى كتابها و مقالات مهم، مجلات و مؤسسات ايرانشناسى.
- نقد مطالعات ايرانشناسى گذشته و حال.
- شيوههاى بررسى: توصيفى، تحليلى، تاريخى، تلفيقى و...
- برنامههاى آينده.
قلمروها يا گروههاى علمى
1- ادبيات ايران (قديم، جديد، معاصر، كودكان)
2- اقتصاد ايران
3- باستانشناسى ايران
4- تاريخ علوم ايران
5- تاريخ و جغرافياى ايران و جغرافياى تاريخى و تاريخ محلى
6- تعليم و تربيت در ايران
7- جامعه ايران، مناسبات و روابط اجتماعى در ايران
6- تعليم و تربيت در ايران
7- جامعه ايران، مناسبات و روابط اجتماعى در ايران
8- حقوق ايران (عمومى، خصوصى)
9- روابط سياسى و بينالمللى ايران
11- فرهنگ مردم و مردمشناسى ايران
12- فلسفه و كلام و عرفان در ايران
13- كتابشناسى و نسخهشناسى آثار ايرانى
14- معارف و علوم اسلامى در ايران
15- هنر ايران
16- بررسى جامع آثار و احوال ايرانشناسان نامى
بنياد از حضور عالمانه و مشاركت فعال و مؤثر و گسترده انديشمندان و صاحبنظران و پژوهشگران ايرانشناسى كه داراى سابقه مطالعاتى و تحقيقاتى درباره ايرانشناسى جديد و معاصر و يا داراى اطلاعات مفيد در مورد پيشينه ايرانشناسى در يك يا چند حوزه ياد شده هستند، به گرمى استقبال مىكند.
انتظار مىرود كه ايرانشناسان و محققان مربوط به هر يك از حوزههاى ششگانه مقالاتشان را ترجيحاً در حوزه مربوط به خود تدوين و ارائه نمايند.
با اين همه از مقالات ايرانشناسان يك حوزه، پيرامون مباحث يك يا چند حوزه ديگر نيز چنانچه حاوى نكتههاى تازه و نقد عالمانه باشد، استقبال مىشود.
شايان يادآورى است كه ايرانشناسان ايرانى علاوه بر بيان دستاوردهاى فردى خود در زمينه مطالعات و تحقيقات ايرانى و يا معرفى آثار يكى از ايرانشناسان به نام ايرانى، مىتوانند و حتى شايسته است كه به بررسى و نقد اثار ايرانشناسان غيرايرانى و يا تحليل علمى از يك مكتب ايرانشناسى و نيز ارزيابى ايرانشناسى در هر يك از حوزههاى شش گانه، دردو سه قرن اخير بپردازند.
شوراى علمى همايشها
شوراى علمى سلسله همايشها، متشكل از صاحبنظران و محققان برجسته در زمينه مباحث هر يك از قلمروها يا گروههاى علمى شانزدهگانه همايشهاست و مقالات رسيده به دبيرخانه توسط اين شورا ارزيابى خواهد شد. مقالاتى كه داراى اصالت و نوآورى در زمينه مربوط بوده و تابحال در هم انديشىهاى ملى و بينالمللى داخلى و خارجى ارائه نشده باشند، در مرحله داورى از اولويت برخوردارند.
زبان رسمى همايش
زبان رسمى سلسله همايشهاى ايرانشناسى، زبان فارسى است. با اين همه ايرانشناسان و محققانى كه قادر به ارائه مقاله به زبان فارسى نيستند، مىتوانند به يكى از زبانهاى عربى، انگليسى، فرانسه، آلمانى و روسى نيز مقاله خود را ارائه دهند.
چگونه تدوين و زمان ارائه طرح كلى مقالات
از كليه كسانى كه مايلند مقالات خود را به اين همايشها ارائه كنند، درخواست مىشود كه يك نسخه از طرح كلى مقاله خود را بر اساس جدول زمانبندى زير بر دبيرخانه بفرستند. طرح كلى مقاله بايد بطور واضح و دقيق حداثكر در دو صفحه A4نوشته شود. اين طرح دربرگيرنده هدف، روش تحقيق و رئوس مطالب مورد بررسى و نيز نتيجهاى خواهد بود كه نويسنده در صدد نفى يا اثبات آن است. پس از دريافت طرح كلى مقالات، دبيرخانه نتيجه ارزيابى را به اطلاع نويسندگان مىرساند. آخرين مهلت ارسال اصل مقالات براى هر يك از حوزهها در جدول زمانبندى زير آمده است. شايان يادآورى است كه در همايش مربوط به هر يك از حوزههاى ششگانه، آن دسته از گروههاى علمى تشكيل مىشوند كه مقالات مربوط به آنها در زمان معين به دبيرخانه رسيده باشد و تعداد مقالات پذيرفته شده نيز براى تشكيل گروه كفايت كند.
برنامه زمانى اجراى همايشها در شش حوزه
1- حوزه ايران و كشورهاى شبه قاره، آخرين مهلت ارسال طرح 30 بهمن 1381، اعلام نتيجه داورى 30 ارديبهشت 1382، آخرين مهلت ارسال 30 مرداد 1382، تاريخ همايش پاييز 1382.
2- حوزه ايران و كشورهاى آسياى مركزى، افغانستان، قفقاز، تركيه، روسيه و اروپاى شرقى، آخرين مهلت ارسال طرح 30 بهمن 1381، اعلام نتيجه داورى 30 ارديبهشت 1382، آخرين مهلت ارسال 30 مرداد 1382، تاريخ همايش زمستان 1382.
3- حوزه ايران و كشورهاى اروپايى: شمالى، مركزى، غربى و جنوب، آخرين مهلت ارسال طرح 30 تير 1382، اعلام نتيجه داورى 30 شهريور 1382، آخرين مهلت ارسال 30 دى 1382، تاريخ همايش بهار 1383.
4- حوزه ايران و كشورهاى عربى و آفريقايى، آخرين مهلت ارسال طرح 30 دى 1382، اعلام نتيجه داورى 30 فروردين 1383، آخرين مهلت ارسال 30 خرداد 1383، تاريخ همايش تابستان 1383.
5- حوزه ايران و كشورهاى خاور دور (از جمله و به ويژه چين، ژاپن، مالزى، اندونزى) و اقيانوسيه، آخرين مهلت ارسال طرح 30 اسفند 1382، اعلام نتيجه داورى 30 خرداد 1383، آخرين مهلت ارسال 30 شهريور 1383، تاريخ همايش پاييز 1383.
6- حوزه ايران و كشورهاى كانادا و آمريكا: آمريكاى شمالى و مركزى و جنوبى، آخرين مهلت ارسال طرح 30 خرداد 1383، اعلام نتيجه داورى 30 شهريور 1383، آخرين مهلت ارسال 30 آذر 1383، تاريخ همايش زمستان 1383.
نخستين همايش ملى جلوههاى فرهنگى و تمدنى ايران زمين
تهران - بهار 1382
منبع: بنياد ايرانشناسى
پيشينه تاريخى و تمدنى ايران در منطقهاى بسيار گستردهتر از آنچه امروز نام ايران را بر خود دارد، بر همگان آشكار و مورد قبول و بحث و بررسى اكثريت قريب به اتفاق دانشمندان ايرانشناس است. شناسايى اين پيشينه و جلوههاى فرهنگى و تمدنى آن از گذشته دورتا امروز دست كم در محدوده كنونى جغرافيايى ايران، براى ما ايرانيان و به ويژه همه انديشمندان و فرهيختگانى كه به هويت ملى مىانديشند و به خصوص براى جوانان از شيرينترين و پرمايهترين آشنايىها و انديشه كردن درباره آن و دل سپردن به آن موجب دلبستگى افزونتر به جاى جاى اين سرزمين خدايى است.
تمامى وجوه تمدن و فرهنگ ايران زمين از ديرباز در مناطق و استانهاى كشور جلوهگر است. اين جلوهها را مىتوان و بايد بررسى و گزارش كرد، اما چون طرح همه آنها در يك همايش، بخشى از آنها را كه مىتوان در ظرف چند روز و در چند گروه علمى مطرح ساخت، موضوع بحث و بررسى قرارداد. به منظور تحقق اين هدف، بنياد ايرانشناسى برگزارى چند همايش (سالانه و يا دوسالانه) را براى بحث و بررسى اين پيشيه و استمرار جلوههاى فرهنگى و تمدنى ايران زمين در استانها در دستور كار خود براى سالهاى 1382 به بعد قرار داده است و «نخستين همايش ملى جلوههاى فرهنگى و تمدنى ايرانزمين در آئينههاى استانهاى كشور» را با بخشى از مباحث اين قلمرو به شرح زير در بهار سال 1382 برگزار خواهد كرد.
قلمروها يا گروههاى علمى
1- تاريخ ايرانى استان
منظور از تاريخ ايرانى استان، آن بخش مهم از تاريخ استان است كه دربرگيرنده گزارش توصيفى و تحليلى اوضاع و احوال و سرگذشت تاريخى و حوادث گوناگونى است كه با تاريخ و سرگذشت سراسر ايران مرتبط است.
2- زبان و ادب فارسى در استان
آوردهها و سهم و اثر استان در بالندگى زبان و ادب فارسى و گسترش آن در طول تاريخ و در زمان حاضرموضوع اين بحث خواهد بود.
3- صنايع دستى شاخص استان
هنرهاى صناعى ايران زمين در جاى جاى آن از اهميتى بسيار برخوردارند. انواع اين هنرها در گوشه و كنار كشور، با مشخصات فنى كمنظير وجود دارند كه شماره كردن و گزارش آنها به آسانى ميسر نيست، از اين رو پيشنهاد مىشود كه هر استان حداكثر دو يا سه صنعت دستى را از ميان انبوه هنرهاى صناعى خود معرفى كند كه بيشترين جلوه و گزارش را از هنر منطقه عرضه مىكنند. (براى مثال: خاتمكارى، قلمزنى، منبتكارى، فرشبافى، زرىبافى، ميناكارى، زرگرى، سفالگرى، شيشهگرى و...)
4- تاريخ اقتصاد استان
رواج اقتصاد كمى، ما را از تاريخ كيفى و نيز تاريخ اقتصاد مندرج در كتابهاى كهن و سفرنامهها و گزارشهاى اجتماعى، اقتصادى گذشتهمان به دور ساخته است و اين بخش مهم از مباحث اقتصادى، كه در بسيارى از دانشگاههاى جهان زيربناى شناسايى وضع كنونى اقتصاد و به ويژه رفتارشناسى و روانشناسى و جامعهشناسى و اقتصادى مردم و اجتماع است، مورد غفلت قرار گرفته است. بهترين راه براى توجه به اين مسأله بسيار مهم در مرحله اول به عنوان سنگ بناى نخست، پرداختن به اين بحث به صورت استانى است.
5- دستاوردهاى كاوشهاى باستانشناسى در استان
وجود تپهها و محوطههاى تاريخى و باستانى در سراسر ايران، گزارشگر تمدن و فرهنگ ديرينه اين سرزمين است. علاوه بر اين بسيارى از يافتهها بيانكننده ارتباط نزديك مردم نقاط مختلف ايران از ديرباز با يكديگر است. جمعبندى بخشى از گزارشهاى مربوط به كاوشها در هر يك از استانها و عرضه آنها در همايش، مقدمهاى خواهد بود براى پژوهشهاى تلفيقى در آينده و نيز تدوين اطلس باستانشناسى ايران كه بايد نقاط كاوش شده و در دست كاوش و نقاط كاوش ناشده را دربرگيرد.
6- ايران در قصههاى محلى كهن استانها
قصههاى كهن، بيش و كم داراى ريشهها يا متون يا روايتهاى مشترك و يا نزديك به هم هستند. كوشش استانها براى بازشناسى قصه هايى كه بيشترين وجه مشترك را به عنوان «قصههاى ايران زمين» دارند و ايران در آنها ظهور و بروز چشمگير دارد، مقدمهاى مبارك براى مطالعات و تحقيقات بعدى خواهد بود.
شوراى علمى همايش
شوراى علمى همايش، از استادان صاحبنظر در قلمروهاى ششگانه تشكيل مىشود و مقالاتى كه در هر يك از قلمروها عرضه مىشوند، توسط اعضاى شوراى علمى همايش بررسى و ارزيابى مىگردند.
فعاليتها و نمايشگاهها
از مسئولان همه استانها دعوت مىشود كه:
1- نمايشگاهى از مهمترين دستاوردهاى فرهنگى و تمدنى استان در زمينههاى مربوط به قلمروهاى ششگانه براى عرضه در همايش ترتيب دهند. روشن است كه هر استان بايد بيشترين كوشش را در برگزارى اين نمايشگاه، از لحاظ محتوى به عمل آورد تا در مقايسه با ديگر استانها، فاصله زيادى با آنها نداشته باشد و چنانچه چنين كوششى ميسر نيست از برگزارى نمايشگاه كمفايده و يا كممحتوى صرفنظر كند.
2- هر استان يك فيلم مستند از اوضاع و احوال فرهنگى يا طبيعى استان را براى نمايش در ساعات فراغت شركتكنندگان در همايش در نظر بگيرد.
شايسته است مسئولان استان قصد خود را در هر دو مورد تا پايان بهمن ماه سال جارى به دبيرخانه دائمى همايشهاى بنياد اطلاع دهند.
چگونگى تنظيم مقالات
از كليه كسانى كه مايلند مقالات خود را به اين همايش ارائه كنند، درخواست مىشود كه يك نسخه از مقاله خود را تا پايان اسفندماه سال جارى به دبيرخانه بفرستند. مقالات بايد بطور واضح و دقيق، حداكثر در 25 صفحه A4نوشته شوند. هر مقاله دربرگيرنده هدف، روش تحقيق و رئوس مطالب مورد بررسى و نيز نتيجهاى خواهد بود كه نويسنده درصدد نفى يا اثبات آن است.
پس از دريافت مقالات، دبيرخانه نتيجه ارزيابى را تا پايان ارديبهشت ماه 1382 به اطلاع نويسندگان مىرساند. شايان يادآورى است كه در اين همايش آن دسته از گروههاى علمى تشكيل مىشوند كه مقالات مربوط به آنها در زمان معين به دبيرخانه رسيده باشد و تعداد مقالات پذيرفته شده نيز براى تشكيل گروه كفايت كند. در فراخوان بعدى جزئيات بيشترى در خصوص چگونگى ثبتنام، تاريخ دقيق و مكان برگزارى همايش به اطلاع خواهد رسيد.
برنامه زمانى اجراى همايش
موضوع - تاريخ
آخرين مهلت ارسال مقاله: پايان اسفندماه 1381
اعلام نتيجه داورى مقالات رسيده: پايان ارديبهشت ماه 1382
تاريخ برگزارى همايش: خردادماه 1382
فراخوان مقاله «ره آورد نور»
«ره آورد نور» كه هدف و رسالت خود را اطلاع رسانى، آموزش و انعكاس پژوهشهاى رايانهاى در زمينه علوم اسلامى مىداند و سعى بر شناختن و شناساندن نيازمندىها و توانمندىهاى حوزه انديشه اسلامى در به كارگيرى رايانهها دارد، در رسيدن به اين هدف، خود را نيازمند همدلى و همراهى انديشمندان، اساتيد، پژوهشگران و محققان حوزه و دانشگاه مىبيند. از اين رو، علاقهمندى خود را به همكارى استادان ارجمند و دانش پژوهان گرانقدر اعلام مىنمايد و از همه دوستداران فعاليتهاى فرهنگى دعوت مىكند كه در غنىتر ساختن موضوع مقالات، گفت و گوها و پژوهشهاى ارائه شده در مجله، همراه و همگام ما باشند.
موضوعاتى كه «ره آورد نور» به دليل اهميت، در نظر دارد به هر يك از آنها به طور تفصيلى و با لحاظ جنبههاى تحقيقى و علمى آن در شمارههاى آينده خود بپردازند، عبارتند از:
اينترنت و پيامدهاى آن
كاربرد رايانهها در عرصه علوم اسلامى
نقد و بررسى نرم افزارهاى علوم اسلامى
جايگاه نرم افزارهاى تحقيقاتى در پژوهشهاى اسلامى
نقش شبكههاى رايانهاى در امر اطلاع رسانى دينى
معرفى منابع اسلامى براى پردازش رايانهاى
اميد است «ره آورد نور» بتواند با اختصاص دادن بخش هايى از شمارههاى آتى خود به موضوعات ياد شده، گامى در جهت تعريف و تبيين علمى اين موضوعات بردارد.
دعوت به ارسال مطالب تحقيقى در زمينههاى ياد شده، صرفاً بيان اولويتهايى در طرح و بحث موضوعات از سوى «ره آورد نور» است و هيچ گاه به معناى محدود نمودن علاقهمندان در ارسال مطالب در ديگر مقولات و موضوعات نيست.
- لطفاً مطالب خود را خوانا، روى يك طرف كاغذ ارسال داريد.
- ضمن معرفى كوتاهى از سوابق و مدارج تحصيلى، يك قطعه عكس خود را نيز ضميمه مطالب ارسالى كنيد.
- مطالب خود را به نشانى دفتر مجله ارسال داريد.
عاشورا در گستره شعر فارسى(1)
«عاشورا در گستره شعر فارسى» عنوان پايان نامهاى است كه محمدعلى عربى در بهار 1380 با راهنمايى دكتر سيد محمد رادمنش و با مشاوره دكتر عزيزالله جوينى و دكتر منوچهر اكبرى انجام داده است. اين پايان نامه براى دريافت درجه دكترى در رشته زبان و ادبيات فارسى از دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه تهران ارائه شده است.
در بخشى از مقدمه اين تحقيق آمده است: مضراب غم نواز نينوا، از طليعه شعر درى، چنگ در تاروپود دل شاعران عاشورايى زده و با رايحه خويش، ايوان شعر فارسى را معطر گردانيده است. شعر عاشورايى شعر سودازدگى است و دمساز با غمى بى كرانه، از همان آغاز از شعر شادخوارى و خوش باشى جدا افتاده است.
اين پژوهش در سه بخش و نه فصل تهيه و تنظيم شده است كه عبارتند از: سوگوارى، دورههاى شعر عاشورايى، تلميحات و اشارات عاشورا، تاريخچه سوگوارى، ايرانيان و نهضت عاشورا، آغاز موج گسترده مرثيه سرايى، شروع مرثيه و منقبت، دوره مثالب دشمنان اهل بيت، دوران منقبت گويى، دوران مرثيه سرايى، دوران نوحه سرايى و تعزيه خوانى، دوران مرثيه سرايى حماسى، تلميحات به نام هايى كه مربوط به عاشورايند، تلميح بر پايه تشبيه، تلميحات به حالات و روحيات مرتبط به حادثه عاشورا.
وى اولين شعر عاشورايى را كه به طور كامل از آن روزگار به دست ما رسيده است را، قصيده كسايى مروزى، معرفى مىكند و پس از آن شاعرانى چون سنايى، عطار، مولوى، ابن حسام، اهلى شيرازى و محتشم به رثاى سيدالشهداءعليه السلام پرداختهاند.
در اين پايان نامه وى به بررسى شعر عاشورا در سه موضوع، مرثيه، منقبت، مثلبت در طى 6 دوره تاريخى مىپردازد. دوره اول از قرن چهارم تا نيمه اول قرن پنجم همزمان با حكومت سامانيان و آل بويه، شروع مرثيه سرايى و منقبت گويى، دوره دوم از نيمه قرن پنجم تا اوايل قرن هفتم همزمان با حكومت غزنويان، سلجوقيان و خوارزمشاهيان، دوره مثلبت گويى، دوره سوم از اوايل قرن هفتم تا قرن دهم، همزمان با تسلط مغولها و تيموريان، دوره منقبت گويى، دوره چهارم از قرن دهم تا قرن سيزدهم همزمان با حكومت صفويه، افشاريه و زنديه، دوره مرثيه سرايى، دوره پنجم از قرن سيزدهم تا اوايل قرن چهاردهم، همزمان با حكومت قاجاريه و پهلوى، دوره نوحه سرايى و تعزيه خوانى، دوره ششم از سقوط سلسله پهلوى تاكنون دوره انقلاب دوره شعر حماسى - مذهبى.
پي نوشت:
1) فرهنگ و پژوهش / ش 106.
منبع : دبیرخانه دین پژوهان کشور